Chắc hẳn các nhà đầu tư đã quá quen thuộc với loại chứng khoán như cổ phiếu. Cổ phiếu được xem là đại diện của mỗi doanh nghiệp trên sàn giao dịch. Mỗi cổ phiếu sẽ có tỷ lệ Free Float khác nhau và tỷ lệ này đóng vai trò quan trọng đối với doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Có lẽ bạn tự hỏi tỷ lệ Free Float là gì? Tỷ lệ này có ý nghĩa như thế nào và tại sao tỷ lệ Free Float lại quan trọng. Tại chuyên mục phân tích cơ bản này, Nguontaichinh.com sẽ giúp các bạn hiểu rõ về tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng.
Mục lục
Free Float là gì?
Free Float hay còn được gọi là Tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng. Trên thị trường chứng khoán sẽ luôn có một lượng lớn cổ phiếu được lưu hành. Thế nhưng không phải tất cả các mã cổ phiếu được tự do giao dịch. Một số cổ phiếu đặc thù sẽ không thể chuyển nhượng tùy ý, tuy nhiên nó cũng không ảnh hưởng gì đến thị trường chung.
Tuy vậy, đa số các chỉ số đều không tách biệt nhóm cổ phiếu này mà vẫn sử dụng nó để tính toán và phản ánh thị trường. Điều này có thể dẫn đến sai số và cũng chính vì thế mà tỷ lệ Free Float được dùng để tính lượng cổ phiếu tự do lưu hành.
Trên thị trường có những doanh nghiệp sở hữu lượng cổ phiếu lớn nhưng khối lượng giao dịch hằng ngày lại không nhiều như cổ phiếu SAB. Nguyên do là phần lớn cổ phiếu của công ty đều có mặt trong danh mục hạn chế, không thể tự do chuyển nhượng.
Tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng là một thông số quan trọng để các nhà đầu tư đánh giá một mã cổ phiếu. Nếu một cổ phiếu có tỷ lệ Free Float thấp có nghĩa nó đang có khả năng biến động lớn. Chỉ cần có một thay đổi trong hoạt động mua, bán cũng có thể khiến giá cổ phiếu đó tăng hay giảm tương ứng.
Tìm hiểu cổ phiếu lưu hành
Cổ phiếu lưu hành hay còn được biết đến với tên gọi Outstanding Shares. Cổ phiếu lưu hành là số lượng cổ phiếu được công ty phát hành để giao dịch. Số cổ phiếu này được các cổ đông sở hữu và giao dịch thường xuyên.
Nói theo cách đơn giản, thì một công ty không phải lúc nào cũng kêu gọi đủ số vốn từ công chúng trong cùng một lúc. Tỷ lệ vốn được phát hành ra công chúng được gọi là vốn phát hành. Sau khi trừ đi cổ phiếu quỹ, số còn lại gọi là cổ phiếu đang lưu hành.
Cổ phiếu đang lưu hành gồm các cổ phiếu do các giám đốc, nhân viên nắm giữ dưới dạng cổ phiếu thưởng (ESOP) cho người lao động lâu năm có thành tích tốt hoặc vốn chủ sở hữu, những nhà đầu tư tổ chức và công chúng.
Lượng cổ phiếu đang lưu hành sẽ tăng lên nếu công ty phát hành thêm cổ phiếu. Nhưng cũng có khả năng số cổ phiếu này giảm, điều này xảy ra khi công ty tự mua lại cổ phần. Ngoại trừ các hoạt động mua lại hoặc hủy niêm yết thì số lượng cổ phiếu chững lại hoặc tăng lên.
Công thức tính Free Float
- Chúng ta sẽ tính Free Float với công thức như sau:
Tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng = Số lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng / Tổng số cổ phiếu đang lưu hành
- Công thức liên quan:
Số lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng = Tổng số lượng cổ phiếu đang lưu hành – Số lượng cổ phiếu không được tự do chuyển nhượng
Ví dụ: Công ty T có 8 triệu cổ phiếu đang lưu hành, trong đó có 2 triệu cổ phiếu thuộc sở hữu của các cổ đông chiến lược nên bị hạn chế giao dịch.
Dựa vào công thức ta có:
Tỷ lệ Free Float = 6/8 = 75%
Tuy nhiên bạn cần phải lưu ý khi làm tròn tỷ lệ Free Float. Năm 2019 đã có quy tắc về làm tròn tỷ lệ Free Float. Cụ thể:
- Nếu tỷ lệ Free Float < 15% thì làm tròn theo bước 1%
Ví dụ Công ty T có tỷ lệ Free Float là 14.55% thì sẽ làm tròn thành 15%.
- Nếu tỷ lệ Free Float > 15% thì làm tròn theo bước 5%
Ví dụ Công ty Y có tỷ lệ Free Float là 16.55% thì sẽ làm tròn thành 20%
Ý nghĩa của Free Float
Tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng thường sẽ được sử dụng để đánh giá vốn hóa thị trường. Vì nó chỉ gồm những cổ phiếu được giao dịch trên thị trường chứng khoán nên có thể phản ánh tình hình thực tế một cách chính xác so với giá trị vốn hóa gốc.
Tỷ lệ Free Float giúp nhà đầu tư đánh giá khả năng giao dịch của một cổ phiếu. Như đã chia sẻ thì tỷ lệ Free Float là lượng cổ phiếu mà nhà đầu tư có thể mua hoặc bán trên thị trường. Số lượng cổ phiếu ít là tín hiệu tiêu cực. Những mã cổ phiếu có tỷ lệ Free Float thấp thường sẽ đi kèm với nhiều rủi ro bởi dễ bị thao túng.
Ngoài ra, những mã cổ phiếu có tỷ lệ Free Float sẽ không nhận nhiều sự quan tâm. Vì vậy nếu lựa chọn mua những mã cổ phiếu này bạn sẽ đối mặt với rủi ro thanh khoản lớn.
Vì sao Free Float lại quan trọng?
Cổ phiếu tự do chuyển nhượng có ý nghĩa quan trọng đối với nhà đầu tư bởi nó cung cấp cái nhìn tổng thể về sự cố biến động cổ phiếu của công ty. Những mã cổ phiếu có tỷ lệ Free Float nhỏ có xu hướng biến động nhiều. Nguyên nhân là do chỉ có số lượng nhỏ cổ phiếu được mua và bán trong trường hợp có tin tức giao dịch lớn.
Chính vì vậy mà những công ty có lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng sẽ ít gặp rủi ro hơn. Các nhà đầu tư cũng thích đầu tư vào cổ phiếu có tỷ lệ Free Float cao. Vì họ có thể mua hoặc bán số lượng cổ phiếu tùy thích mà không làm ảnh hưởng nhiều đến giá cổ phiếu.
Tỷ lệ Free Float cao hay thấp thì tốt?
| Tỷ lệ Free Float cao | Tỷ lệ Free Float thấp | |
| Ưu điểm | Khó thay đổi giá cổ phiếu. | Giá cổ phiếu có tỷ lệ Free Float thấp có biên độ tăng/giảm giá mạnh hơn. |
| Hạn chế | Giá cổ phiếu có biên độ tăng/giảm chậm hơn so với những cổ phiếu có tỷ lệ Free Float thấp | Dễ bị thay đổi giá. |
Các loại cổ phiếu không được tự do chuyển nhượng
Sau đây là một số loại cổ phiếu không được tự do chuyển nhượng:
- Cổ phiếu được sở hữu bởi cổ đông sáng lập
- Cổ phiếu phát hành riêng lẻ dưới 100 nhà đầu tư
- Cổ phiếu ưu đãi cho cán bộ công nhân viên
- Cổ phiếu bị hạn chế chuyển nhượng của những doanh nghiệp FDI khi chuyển sang công ty cổ phần.
- Một số trường hợp bị hạn chế chuyển nhượng khác:
- Cổ phiếu thuộc quyền sở hữu bởi các cổ đông nội bộ và người liên quan.
- Cổ phiếu thuộc quyền sở hữu bởi các cổ đông chiến lược.
- Cổ phiếu thuộc quyền sở hữu bởi các cổ đông nhà nước.
- Cổ phiếu thuộc quyền sở hữu bởi các cổ đông lớn, trừ những công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm nhân thọ, công ty bảo hiểm (ngoại trừ những công ty có mục tiêu chiến lược), quỹ đầu tư, quỹ tương hỗ, các doanh nghiệp tự kinh doanh, ETFs.
- Cổ phiếu của các cổ đông lớn có thể bị hạn chế chuyển nhượng do tỷ lệ nắm giữ dưới 4%.
- Cổ phiếu sở hữu chéo trực tiếp giữa những công ty thuộc chỉ số.
Cách tăng hoặc giảm số lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng
Số lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng có thể tăng giảm tùy theo quyết định của ban quản lý. Một công ty có thể tăng số lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng bằng cách bán cổ phiếu tại đợt chào bán lần 2 hoặc tiến hành chia tách cổ phiếu.
Nếu cổ phiếu bị hạn chế trở nên không bị hạn chế thì cổ phiếu không bị hạn chế sẽ tăng tỷ lệ lưu hành tự do. Công ty có thể làm giảm tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng bằng cách tự mua lại cổ phiếu hoặc chia tách cổ phiếu ngược lại.
Trên đây Nguontaichinh.com đã giải thích chi tiết về tỷ lệ Free Float hay còn gọi là tỷ lệ cổ phiếu chuyển nhượng tự do. Mong rằng những kiến thức trong bài viết này sẽ hữu ích với bạn. Các bạn nếu có câu hỏi nào cần được giải đáp hãy liên hệ với chúng mình nhé!
Chuyên viên tư vấn tài chính chứng khoán với hơn 7 năm kinh nghiệm. Mục tiêu chia sẻ kiến thức cùng mọi người tạo ra thu nhập ổn định trong tương lai.
