Chính sách tiền tệ là gì mà có thể tác động được việc phân bổ nguồn tiền, ảnh hưởng đến nền kinh tế đang phát triển. Ở Việt Nam để muốn kinh tế và xã hội được ổn định bền vững thì nhà nước thực hiện rất nhiều chính sách kinh tế, trong đó bao gồm chính sách tiền tệ.
Nếu bạn là một nhà đầu tư thì đây là một trong những khái niệm mà bạn không nên bỏ qua. Bởi vì nó sẽ liên quan đến chiến lược đầu tư của chúng ta nên bạn cần phải quan tâm.
Hôm nay, Nguontaichinh.com sẽ chia sẻ những kiến thức liên quan đến chính sách tiền tệ là gì, đặc điểm ra sao, có ảnh hưởng như thế nào đối với các nhà đầu tư. Cùng xem ngay tại bài viết bên dưới.
Mục lục
Chính sách tiền tệ (Monetary Policy) là gì?
Tên tiếng anh mà bạn có thể biết đó là Monetary Policy được hiểu là chính sách mà dùng công cụ của tín dụng và ngoại hối để ổn định được tiền tệ, từ đó nền kinh tế sẽ được thúc đẩy và phát triển. Quan trọng nhất là ngân hàng trung ương tổ chức thực hiện chính sách tiền tệ này.
Mục tiêu duy nhất đó là ổn định được giá cả, tăng GDP và giảm thất nghiệp. Vì chinh sách này nó sẽ tác động vào thị trường tiền tệ, nên sẽ ảnh hưởng đến tổng cầu và sản lượng trở thành một công cụ hữu ích của chính phủ.
Hệ thống dự trữ liên bang sẽ có những hành động làm ảnh hưởng đến tín dụng và chi phí, nhằm mục đích là để tăng trưởng nền kinh tế, ổn định được giá cả và tạo một sự cân bằng so với những quốc qua khác. Thông qua các quyết định về Monetary Policy, Fed sẽ điều tiết cả lãi suất và cung tiền quốc gia.
Đặc điểm chính sách tiền tệ
Như vậy bạn đã hiểu được chính sách tiền tệ là gì, sau đây là một số đặc điểm mà bạn nên biết. Thứ nhất chính sách này sẽ siết chặt tín dụng hoặc nới lỏng, tùy thuộc vào FED.
Nếu nền kinh tế đang phát triển quá nhanh hay giá tăng đột biến thì FED sẽ thắt chặt các vị thế dự trữ bằng cách bán chứng khoán chính phủ để thoát khỏi tình trạng này, có thể hiểu một cách đơn giản là rút nguồn dự trữ. Nhưng ngược lại nếu nền kinh tế tăng chưa đủ mạnh hoặc suy thoái thì FED sẽ bơm khoản dự trữ vào trong ngân hàng.
Ngoài ra, FED cũng có thể kiểm soát tín dụng để điều chỉnh chi phí. Cụ thể các yêu cầu về bảo chứng để mua chứng khoán thông qua các nhà môi giới và sẽ được thuyết phục tinh thần cao hơn.
Nên FED có thể thuyết phục được các ngân hàng qua khuyến nghị nhưng không chính thức. Mặc dù chính sách này khác với chính sách tài khóa một chút nhưng vẫn có mục tiêu chung đó là: cân bằng tổng cầu so với tổng cung của nền kinh tế nên lạm phát và thất nghiệp sẽ được giữ ở cho phép.
Phân loại chính sách tiền tệ
Chính sách tiền tệ được chia ra làm hai loại. Cụ thể như sau:
Chính sách tiền tệ mở rộng
Một tên khác mà bạn có thể gọi đó là chính sách tiền tệ nới lỏng, được hiểu là ngân hàng trung ương sẽ mở rộng lượng tiền lớn hơn so với mức bình thường ở nền kinh tế. Khi đấy, lãi suất sẽ giảm, tăng tổng cầu lên và người lao động sẽ có được việc làm, giúp mở rộng được sản xuất kinh doanh. Nên nền kinh tế sẽ phát triển, tỷ lệ thất nghiệp giảm.
Để có được chính sách này, ngân hàng Trung ương sẽ chọn 1 trong 3 cách dưới đây:
- Mua vào ở thị trường chứng khoán
- Hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc
- Mức lãi suất chiết khấu sẽ được hạ thấp
Nhưng sẽ có một số trường hợp đặc biệt như sử dụng 2-3 cách cùng lúc.
Trong kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ mở rộng này được áp dụng khi nền kinh tế suy thoái, thất nghiệp gia tăng. Nên chính sách này đồng nghĩa với chính sách chống suy thoái.
Chính sách tiền tệ thu hẹp
Một tên gọi khác đó là chính sách tiền tệ thắt chặt được hiểu là chính sách mà NH Trung ương tác động để giảm bớt lượng cung tiền trong nền kinh tế, từ đó lãi suất sẽ được tăng lên trên thị trường. Thu hẹp được tổng cầu, mức giá chung giảm xuống.
Chính sách này được áp dụng khi nền kinh tế của một quốc gia đang phát triển thái quá, lạm phát gia tăng. Nên chính sách này đồng nghĩa với chính sách chống lạm phát.
Để thực hiện được Ngân hàng trung ương sử dụng một số cách sau đây:
- Bán ra ở thị trường chứng khoán
- Tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc
- Lãi suất chiết khấu được tăng
Tùy vào tình hình của nền kinh tế đang hoạt động, và từng thời kỳ phát triển khác nhau nên Ngân hàng Trung ương sẽ có một trong hai chính sách tệ tiền nói trên để có được ổn định trong nền kinh tế của đất nước.
Mục tiêu chính sách tiền tệ
Dù có áp dụng chính sách mở rộng hay thu hẹp đi nữa thì luôn hướng tới mục tiêu chung đó là giảm tỷ lệ thất nghiệp, người dân sẽ có được việc làm, ổn định được nền kinh tế và lạm phát ở mức cho phép.
Tăng trưởng kinh tế
Mục tiêu chính là tăng trưởng nền kinh tế, dựa vào khối lượng cung tiền trong nền kinh tế nên sẽ tác động đến lãi suất và tổng cầu. Giúp các nhà đầu tư tăng được sản lượng, GDP tăng lên và nền kinh tế đang có xu hướng tăng trưởng.
Giảm tỷ lệ thất nghiệp
Chính sách tiền tệ là gì mà có thể giảm được thất nghiệp, thứ nhất nó tác động đến lượng cung tiền giúp mở rộng được nền kinh tế, các doanh nghiệp sẽ muốn sản xuất nhiều hơn từ đó tuyển dụng các nhân công ngày càng cao. Nhưng việc giảm tỷ lệ thất nghiệp thì đi kèm với tỷ lệ lạm phát.
Vì thế nên Ngân hàng Nhà nước phải kết hợp các công cụ tiền tệ để kiểm soát tỷ lệ thất nghiệp. Ngoài ra còn phải đưa nền kinh tế hoạt động ổn định và tăng trưởng đều, khống chế được tỷ lệ lạm phát.
Ổn định giá cả thị trường
Giá cả trong nền kinh tế ổn định sẽ loại bỏ được biến động về giá giúp Nhà nước hoạch định được các mục tiêu đề ra để phát triển kinh tế bền vững. Khi giá cả ổn thì sẽ tạo ra một môi trường cho các nhà đầu tư ổn định và an toàn, tạo điều kiện thu hút được nguồn vốn nước ngoài vào trong nền kinh tế, giúp đất nước phát triển và tăng trưởng.
Kiểm soát lạm phát
Hiểu một cách đơn giản là giá hàng hóa sẽ được tăng cao nhưng đồng tiền sẽ bị giảm giá trị hay mất giá. Gây nhiều khó khăn trong việc trao đổi hàng hóa giữa trong và ngoài nước, nên nhà nước sử dụng chính sách tiền tệ để giá cả hàng hóa được bình ổn, kiểm soát được lạm phát.
Công cụ của chính sách tiền tệ
Sau khi bạn hiểu được những mục tiêu của chính sách tiền tệ là gì thì sau đây nguontaichinh.com sẽ giới thiệu bạn một số công cụ cần thiết của chính sách này như: tỷ lệ dự trữ, lãi suất, tái cấp vốn,… Cùng xem ngay những công cụ bên dưới.
Tái cấp vốn
Được hiểu như NH Nhà nước cấp tín dụng cho NH thương mại thông qua việc mua bán những loại giấy tờ có giá, qua đó sẽ có được nguồn vốn ngắn hạn và phương tiện thanh toán cho NH thương mại. Nên sẽ tăng được lượng tiền cung ứng trong nền kinh tế.
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc
Là tỷ lệ lượng tiền được giữ lại so với lượng tiền gửi theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Nếu muốn chỉnh được lượng cung tiền trong nền kinh tế thì NH Nhà nước phải tác động vào tỷ lệ này. Tăng dự trữ bắt buộc thì cung tiền sẽ giảm. Ngược lại nếu giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc thì khi đó cung tiền sẽ tăng.
Nghiệp vụ thị trường mở
Được hiểu là NH nhà nước mua/bán các loại chứng khoán trên thị trường mở. Điều đó tác động đến các NH thương mại, khi đó tín dụng của các ngân hàng sẽ bị ảnh hưởng trong thị trường, nên bạn phải điều chỉnh được lượng cung tiền.
Lãi suất tín dụng
Nghĩa là NH thương mại sẽ vay lãi suất đối với NH nhà nước trong điều kiện đáp ứng được nhu cầu tiền mặt. Nếu thay đổi được lãi suất chiết khấu thì khi đấy lượng tiền sẽ thay đổi, cung tiền cũng thay đổi theo.
Nên những NH thương mại phải dự trữ được lượng tiền mặt nhất định để đáp ứng nhu cầu rút tiền mặt từ các khách hàng. Nếu khoản này không đủ thì bắc buộc NH thương mại phải vay NH Nhà nước.
Nếu NH Nhà nước điều chỉnh lại lãi suất chiết khấu tăng thì khi đấy các NH thương mại phải cẩn thận khoản vay này, dự trữ được nguồn tiền nhiều hơn, nên lượng tiền ở nền kinh tế sẽ giảm. Nhưng nếu giảm lãi suất chiết khấu thì sẽ vay nhiều hơn, lượng tiền sẽ tăng lên.
Hạn mức tín dụng
Hạn mức tín dụng của chính sách tiền tệ là gì? Bạn có thể hiểu là dư nợ mà NH nhà nước quy định cho các NH thương mại phải chấp hành theo khi cấp tín dụng cho nền kinh tế.
Nếu NH nhà nước tăng hạn mức tín dụng thì lượng tiền sẽ tăng. Ngược lại, nếu hạn mức tín dụng giảm thì cung tiền sẽ giảm.
Tỷ giá hối đoái
Tỷ giá hối đoái là một trong tỷ giá tương quan giữa sức mua nội tệ và ngoại tệ, gây tác động đến xuất nhập khẩu, trao đổi và dự trữ ngoại tệ. Đây là tỷ giá không ảnh hưởng đến công cụ chính sách tiền tệ vì đơn giản nó không tác động làm thay đổi cung tiền. Nhưng đây được coi là một trong những công cụ hỗ trợ cho chính sách tiền tệ.
Vai trò của chính sách tiền tệ
Vậy vai trò của chính sách tiền tệ là gì? Thứ nhất, có thể điều tiết được lượng tiền thông qua nền kinh tế. Chính sách này sẽ do chính phủ và NH nhà nước thực hiện để kiểm soát được hệ thống tiền tệ.
Thứ hai là thực hiện được các mục tiêu đề ra như giảm được tỷ lệ thất nghiệp, chống lạm phát, giá cả được ổn định nên sẽ giúp quốc gia đó có nền kinh tế được phát triển bền vững. Nên đây được coi là một trong những công cụ kiểm soát được các tổ chức tín dụng và toàn bộ NH thương mại.
Cụ thể ví dụ sau đây: Vào năm 2019 có đại dịch Covid nên NH nhà nước thực hiện chính sách tiền tệ để ổn định trong nền kinh tế. Trong đó có việc cắt giảm lãi suất, nên vấn đề tài chính được giảm mạnh, thúc đẩy được quá trình đầu tư cổ phiếu hơn phát triển được trong tình hình dịch bệnh.
Như vậy qua bài viết về chính sách tiền tệ là gì, mục tiêu của chính sách này là gì hay cho bạn biết những công cụ cần thiết. Đã được Nguontaichinh.com giải đáp chi tiết thông qua bài viết trên, nếu bạn có những thắc mắc gì về kiến thức thì hãy liên hệ ngay với chúng tôi nhé.
Chuyên viên tư vấn tài chính chứng khoán với hơn 7 năm kinh nghiệm. Mục tiêu chia sẻ kiến thức cùng mọi người tạo ra thu nhập ổn định trong tương lai.
