Nền kinh tế tăng trưởng tốt và tình hình chính trị ổn định giúp Việt Nam tạo ra sức hút mạnh mẽ đối với các quỹ đầu tư tư nhân (Private Equity hay PE Fund được viết tắt là PE).
Vậy Private Equity là gì? Những điều cần biết về quỹ đầu tư tư nhân là gì? hãy cùng nguontaichinh.com tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
Mục lục
Private Equity là gì?
Quỹ đầu tư cổ phần tư nhân (Private Equity Fund – PE Fund) là một loại hình quỹ chuyên đầu tư cổ phần vào các công ty tư nhân hoặc các công ty đại chúng và chuyển đổi chúng thành các công ty tư nhân. Thời gian đầu tư thường từ 3 đến 7 năm. Sau khoảng thời gian này, quỹ cổ phần tư nhân sẽ bán vốn của mình và tạo ra lợi nhuận. Mục đích của việc đầu tư vào quỹ PE khác với quỹ nhà đầu tư chiến lược. Quỹ này thường đầu tư vào vốn cổ phần dài hạn và tìm kiếm sức mạnh tổng hợp với các công ty mà nó sở hữu.
Nhóm đối tượng mà quỹ PE tại Việt Nam hướng tới là các công ty có tiềm năng tăng trưởng cao (growth strategy – chiến lược tăng trưởng) hoặc các công ty đang gặp khó khăn về tài chính cần hỗ trợ quản lý (distressed investment strategy – chiến lược đầu tư gặp khó khăn). Hầu hết các quỹ PE tại Việt Nam chỉ đầu tư vào các cổ phiếu thiểu số, với mức đầu tư điển hình từ 5 triệu đến 50 triệu USD.
Đặc điểm của quỹ đầu tư tư nhân
Sở hữu đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên môn cao
Đối với nhiều “dân” làm trong lĩnh vực tài chính, PE là một công việc đáng mơ ước, không chỉ bởi mức lương, thưởng hậu hĩnh mà còn vì đây là một công việc vô cùng thú vị. Yêu cầu nhân viên có kiến thức và kinh nghiệm sâu rộng trong nhiều lĩnh vực như tài chính, chiến lược, marketing, vận hành, nhân sự…
Vậy tại sao Private Equity lại cần những nhân sự có chất lượng cao như vậy? Câu trả lời là nguồn nhân lực phải phù hợp với tính chất công việc và khả năng sinh lời của công việc đó. Lợi tức đầu tư Trên thực tế, hầu hết các quỹ đầu tư tư nhân đều cao hơn đáng kể so với các hình thức đầu tư khác.
Quỹ cổ phần tư nhân được liên kết với “tính bảo mật”
Quỹ cổ phần tư nhân được liên kết với tính bảo mật, bao gồm cả người bán và người mua. Nhớ lại đầu năm 2013 có thông tin về quỹ Mekong Enterprise Fund II đã xử lý một phần vốn sở hữu tại Thế giới Di động và thu về lợi nhuận gấp khoảng 11 lần (Mekong Enterprise Fund II là quỹ do Mekong Capital quản lý).
Thông tin này nằm rải rác giữa các thông tin trên PE và có thể… nếu Mekong Capital không công bố ra bên ngoài thì chúng ta rất khó biết được công ty này đầu tư như thế nào và có lãi thường xuyên hay không.
Qua đó có thể thấy: Khi nói đến bí mật, hệ thống PE gần như được “thiết lập trước”, bao gồm cả trong khu vực thông tin. Vì đối tượng mục tiêu của quỹ đầu tư tư nhân là các công ty tư nhân, công ty chưa niêm yết, có thể góp vốn vào công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc mua trái phiếu chuyển đổi từ các công ty này. Loại hình này không phải chịu trách nhiệm, không hạn chế về việc công bố thông tin như với tư cách là công ty TNHH đại chúng hoặc công ty niêm yết.
Các giao dịch PE có giá trị lớn, nếu quỹ tương hỗ phân phối vốn, nó có khả năng tạo ra thay đổi lịch sử không chỉ liên quan đến cơ cấu vốn mà còn liên quan đến chiến lược và định hướng của công ty trong tương lai. Các quỹ PE cũng có thể tham gia vào việc tiếp quản các công ty tiềm năng, nhưng “thất bại” như M&A. Do đó, các hoạt động này thường đòi hỏi mức độ bảo mật thông tin cao để có thể thực hiện thành công.
Thậm chí có những quỹ PE sẽ giữ bí mật thông tin đầu tư của bạn. Những người bỏ tiền vào quỹ chỉ biết rằng họ đang làm việc với quỹ … nhưng họ không biết tiền của họ đi vào công ty nào.
Rủi ro cao, lợi tức cao – High risk, high return
Với hình thức đầu tư có tỷ suất sinh lợi cao như quỹ PE, rủi ro là không thể tránh khỏi, họ đầu tư vào quỹ công ty thực phẩm cao cấp ban đầu được quảng bá nhưng sau đó bị phá sản. Tôi thấy quỹ tương hỗ đã phải vật lộn với công ty này, phải đưa tất cả những người chủ chốt vào hội đồng quản trị, tiếp quản quyền quản lý và cho đến nay đó là một thương vụ thất bại.
Hay sau 6 năm “chung sống”, SK Telecom đã phải tuyên bố “tách” S-Phone Việt Nam vào cuối năm 2009 do lợi ích thấp và lượng khách hàng tăng trưởng chậm, sau khi đầu tư tới 150 triệu USD vào cả một người có kinh nghiệm. Tổ chức đầu tư PE, Mekong Capital, Công ty Cổ phần Mai Sơn đã bán sau hơn hai năm bơm vốn.
Do đó, ở một số quốc gia đã có những quy định rõ ràng về những rủi ro mà nhà đầu tư được phép chấp nhận để đầu tư vốn vào các quỹ PE. Vì đó chỉ là sự hạn chế thông tin ở mức cao nhất, làm tăng nguy cơ mất minh bạch thông tin. Đây cũng là một lợi thế cho các quỹ đầu tư tư nhân…
Nghĩa là họ có thể thất bại từ vài đến hàng chục nghiệp vụ, nhưng họ chỉ cần một công ty đầu tư vào để tăng trưởng, phát triển và có lợi nhuận lớn thì nghiễm nhiên được coi là thành công.
Chu trình đầu tư Private Equity
Một chu kỳ đầu tư PE bắt đầu từ việc: tìm kiếm một thỏa thuận (deal sourcing), cấu trúc thương vụ (deal structuring) … đến bước cuối cùng: thoái vốn, thu lợi nhuận (exit strategy)
Các công ty tiềm năng và cơ cấu kinh doanh
Mặc dù Việt Nam có hàng trăm nghìn doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp tư nhân quy mô vừa, bao gồm cả số lượng doanh nghiệp thực sự “chất lượng” không cao là vấn đề.
Đầu tiên là vấn đề sở hữu và quản trị công ty thì thực tế cho thấy hầu hết các doanh nhân vẫn có tư duy là “ông chủ” và không muốn bị người ngoài theo dõi sát sao. Chia sẻ quyền sở hữu với một đối tác mới khiến nhiều doanh nhân ngần ngại trong việc tìm nhà đầu tư chiến lược, họ cũng không sẵn sàng chia sẻ quyền, chia sẻ giám đốc điều hành hoặc thay đổi cấu trúc công ty nếu điều đó trái với lợi ích cá nhân của họ. Một trong những giai đoạn phức tạp và quan trọng nhất của tổ chức đầu tư khi đầu tư vào một công ty là đánh giá năng lực và sự trung thực của người lãnh đạo. chuẩn bị huy động vốn trong lĩnh vực rủi ro cao này.
Ngoài ra, vấn đề kỹ thuật cũng là một trở ngại lớn để hai bên tiến tới hợp tác là thông tin tài chính. Hậu quả của một hệ thống quản lý tài chính không chuyên nghiệp và không chuẩn mực là một hệ thống báo cáo tài chính chồng chéo và không minh bạch với những loại trừ chính không thể thay đổi, gây khó khăn cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp và quỹ cổ phần tư nhân trong việc cam kết các vấn đề. Đầu tư cổ phần tư nhân thường liên quan đến tổ chức đầu tư, ngoài việc phục vụ trong ban giám đốc giữ vai trò chủ đạo trong việc tổ chức các hoạt động sản xuất kinh doanh hàng ngày tại các công ty.
Mekong Capital là một ví dụ. Nếu các nhân viên được Mekong Capital bổ nhiệm tham gia vào các hoạt động quản lý có kinh nghiệm làm việc trong các lĩnh vực kinh doanh cụ thể, chẳng hạn như các tổ chức bán hàng hoặc sản xuất … chúng ta sẽ không khó nhận ra rằng họ cũng hỗ trợ các công ty (mà họ mang vốn) thông qua việc thuê giám đốc điều hành, đây là những giá trị gia tăng của vốn công ty bổ sung mang lại lợi ích cơ bản là huy động vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh.
Lợi ích của Private Equity
Với mục tiêu hàng đầu là tạo ra lợi nhuận, quỹ đầu tư tư nhân khiến nhiều công ty phải suy nghĩ về giá trị bền vững mà các quỹ này có thể mang lại. Sau khi hàng loạt mối quan hệ bị tan vỡ như giữa Bá Huân – Vinacapital hay The KAfe – Cassia Investments nhiều người cho rằng nhiều người cho rằng quỹ PE “hút máu “hoặc thậm chí đánh cắp các công ty thay vì giúp họ xây dựng các giá trị cốt lõi. Tuy nhiên, quan niệm này là hoàn toàn sai lầm. Nhìn nhận một cách khách quan, quỹ PE đóng góp đáng kể vào sự thành công hay thất bại của các công ty.
Bằng cách cung cấp vốn cho các công ty tư nhân, điển hình là các doanh nghiệp nhỏ, ít tiếp cận vốn từ các kênh truyền thống…những quỹ PE giúp các công ty nhanh chóng tăng trưởng tiềm lực tài chính để mở rộng sản phẩm. Chúng cũng giúp cải thiện cách chúng tôi làm việc và cách điều hành công ty. Đây là nhờ vào quỹ PE với các nhóm chuyên biệt. Các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong nhiều lĩnh vực có thể tư vấn cho các công ty hoạch định chiến lược kinh doanh, công nghệ quản lý, thương hiệu và sản phẩm …
Với các mối quan hệ sâu sắc, nguồn vốn cũng giúp các công ty tiếp cận với các đối tác, khách hàng hoặc nguồn nhân lực tiềm năng. Trên thực tế, nhiều công ty không tìm kiếm tài chính PE để lấy vốn, mà tìm kiếm sự hỗ trợ giá trị gia tăng này. Ví dụ như trường hợp của Thế Giới Di Động, sự tham gia của Mekong Capital đã giúp công ty này chuyển đổi hình thức lãnh đạo và quản lý và xây dựng thành công đế chế bán lẻ ngày nay. Vậy nếu có ý định thu hút vốn đầu tư từ quỹ cổ phần tư nhân, các công ty phải trả những gì? Chú ý đến điều gì?
Lưu ý khi gọi vốn từ quỹ Private
Là các nhà đầu tư chuyên nghiệp, quỹ đầu tư tư nhân thường phải tuân theo các quy định và hạn chế cực kỳ nghiêm ngặt đối với công ty nhận đầu tư để bảo vệ lợi ích của họ. Do đó, khi có ý định thu hút vốn, các công ty cần cân nhắc một số điểm khi đầu tư từ quỹ cổ phần tư nhân, như sau:
- Cơ cấu tổ chức công ty/doanh nghiệp: Các công ty Việt Nam thường có cơ cấu sở hữu phức tạp, đan xen với nhiều mảng kinh doanh khác nhau. Do đó, cần cơ cấu lại sở hữu theo hướng “thân thiện”, rõ ràng đối với những lĩnh vực cần vốn đầu tư hoặc hấp dẫn nhà đầu tư trước khi xin đầu tư.
- Năng lực quản lý của công ty/doanh nghiệp: Với đội ngũ lãnh đạo tâm huyết, chính trực, số liệu tài chính trung thực… Nó là các yếu tố hàng đầu ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của các quỹ PE.
- Giá cổ phiếu tư nhân đang diễn ra và rủi ro: Các quỹ PE luôn có tỷ suất sinh lời yêu cầu cao để bù đắp rủi ro cao liên quan đến việc đầu tư vào các công ty tư nhân.
Theo Khảo sát năm 2018 của Grant Thornton về Hoạt động PE tại Việt Nam, hầu hết các quỹ tương hỗ yêu cầu tỷ suất lợi nhuận lớn hơn 20%, thậm chí hơn 25%. Trong khi đó, tỷ suất sinh lời yêu cầu từ nhà đầu tư chiến lược chỉ dao động trong khoảng 12-18%. Rủi ro càng cao, lợi tức yêu cầu càng cao và do đó xếp hạng càng thấp.
- Cơ sở định giá: Đối với các công ty có dòng tiền tương đối ổn định hoặc đã có lãi, cơ sở định giá thường được sử dụng là bội số của EBITDA của các công ty tương tự hoặc các giao dịch tương tự.
Các doanh nghiệp, công ty startup hoặc đặc biệt là các công ty công nghệ, thời điểm để đầu tư thường là khi không có lợi nhuận, làm thế nào để định giá có thể giảm xuống giá bán, hoặc sáng tạo hơn, dựa trên các chỉ số giá liên quan đến hoạt động, chẳng hạn như: Giá cho đơn đặt hàng, Tần suất/Số lượng, Giá cho người dùng …
Xin lưu ý rằng các chỉ số cần được điều chỉnh để bình thường hóa (ví dụ: EBITDA hoặc doanh thu) hoặc phụ thuộc vào kết quả đánh giá chi tiết. Việc đầu tư không thành công vì kết quả xác minh cho thấy có sự sai lệch lớn so với dữ liệu ban đầu. Do đó, các công ty nên ước tính trước những điều chỉnh này để không bị bất ngờ về giá trị của giao dịch tại thời điểm kết thúc.
- Cơ cấu giao dịch: Để đảm bảo giá trị của khoản đầu tư, nhiều quỹ PE sử dụng các cách như bán lại quyền tại một tỷ lệ hoàn vốn nhất định, đầu tư vào trái phiếu có thể chuyển đổi thành cổ phiếu hoặc kết hợp cả hai. Sử dụng các hình thức này, các quỹ PE có thể chuyển nhượng thỏa thuận mua bán với các điều kiện chặt chẽ để bảo vệ quyền lợi của mình, bao gồm điều kiện tài sản đảm bảo, tỷ lệ chuyển đổi, giá chuyển đổi hay điều kiện chống pha loãng…
Những yêu cầu, đòi hỏi của quỹ PE đối với các công ty đầu tư là không hề dễ dàng. Có câu “biết người biết ta trăm trận trăm thắng” nên việc hiểu được nhu cầu và khả năng kinh doanh của bạn đồng thời hiểu các mục tiêu và điều kiện kinh doanh, điều kiện và yêu cầu của người mua là việc rất cần thiết cho sự thành công của doanh nghiệp.
Điểm hạn chế của Private Equity
- Không giống như thị trường đại chúng, có thể khó bán cổ phiếu của quỹ vì có thể không có sẵn người mua thích hợp tại thời điểm nhà đầu tư muốn bán.
- Định giá cổ phiếu của công ty có vốn tư nhân, được xác định bằng đàm phán giữa người mua và người bán chứ không phải theo cung và cầu thị trường như ở các công ty giao dịch công khai.
- Quyền của cổ đông thường được quyết định theo từng trường hợp thông qua đàm phán thay vì hội đồng quản trị các cuộc họp như trong các cuộc họp giao dịch công khai của công ty.
Qũy đầu tư tư nhân kiếm tiền như thế nào?
Nguồn thu nhập chính của quỹ cổ phần tư nhân là phí quản lý và phí hoạt động. Một số công ty thu phí quản lý hàng năm là 2% đối với tài sản được quản lý và 20% trên lợi nhuận từ hoạt động của công ty.
Như vậy, nguontaichinh.com trong chuyên mục chứng chỉ quỹ kỳ này đã chia sẻ với bạn một số kiến thức về chủ đề “Private Equity là gì? Những điều cần biết về quỹ đầu tư tư nhân”. Chúng tôi hy vọng thông tin này có thể cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan nhất về chủ đề này. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết!
Chuyên viên tư vấn tài chính chứng khoán với hơn 7 năm kinh nghiệm. Mục tiêu chia sẻ kiến thức cùng mọi người tạo ra thu nhập ổn định trong tương lai.
