Nếu bạn là một nhà đầu tư chứng khoán thì không thể không biết đến một trong những sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất Việt Nam có tên Upcom. Đây được xem là sàn chứng khoán giao dịch những loại cổ phiếu chưa được niêm yết trên 2 sàn HOSE và HNX, cũng có thể được xem là nơi trung chuyển những loại cổ phiếu đang được thử nghiệm trước khi được niêm yết chính thức trên sàn HOSE hay là HNX.
Để tìm hiểu thêm về những yếu tố làm khiến sàn Upcom thu hút các nhà đầu tư. Tìm hiểu sàn Upcom là gì và có quy định ra sao? Những khác biệt so với những sàn HNX và OTC tất cả hãy cùng theo Nguontaichinh.com tìm hiểu thông qua bài viết này nhé.
Mục lục
Tìm hiểu về sàn UPCOM
Tất nhiên khi bắt đầu đi sâu vào những vấn đề chuyên môn chúng ta phải điểm qua về nguồn gốc của sàn Upcom và những đặc điểm của sàn.
Sàn Upcom là gì?
Upcom là một từ ngữ viết tắt của Unlisted Public Company Market được sáng lập và năm 2009. Đây được xem là thị trường, sàn chứng khoán giao dịch của các công ty đại chúng chưa được niêm yết.
Các công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn sẽ xem đây là nơi tập trung lý tưởng để phát hành chứng khoán ra với công chúng mặc dù chưa được niêm yết. Bên cạnh đó sàn sẽ hoạt động trực tiếp dưới sự quản lý của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội hay được biết với tên sàn HNX. Từ đó cũng chứng tỏ độ uy tín của sàn nên các nhà đầu tư có thể an tâm giao dịch trên sàn Upcom.
Các hàng hóa mà bạn sẽ thấy trên sàn Upcom được kể đến là cổ phiếu, trái phiếu chuyển đổi được các công ty phát hành bởi các công ty đại chúng nhưng chưa được niêm yết ở Sở giao dịch chứng khoán. Những cổ phiếu chưa đăng ký hoặc không đủ điều kiện để được niêm yết trên sàn HOSE và HNX sẽ được giao dịch trên sàn Upcom hay còn gọi là thị trường Upcom.
Đặc điểm sàn Upcom
Chúng ta có thể cần phân tích những mặt ưu điểm và nhược điểm để các nhà đầu tư có thể tham khảo và lưu ý.
Đối với ưu điểm sàn Upcom:
- Sàn được hoạt động một cách công khai đảm bảo mang lại sự an toàn và uy tín cho khách hàng khi giao dịch. Cụ thể là sàn Upcom sẽ hoạt động dưới sự giám sát của trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội và được đánh giá tốt hơn hẳn so với sàn OTC.
- Các nhà đầu tư có thể tiếp cận được với nhiều doanh nghiệp tốt thông qua cổng thông tin của sàn HNX, chính vì sự liên kết chặt chẽ của sàn Upcom và sàn HNX nên quá trình giao dịch được diễn ra nhanh chóng, dễ dàng và an toàn cho cả người mua lẫn người bán.
- Ngoài ra sàn Upcom còn được các công ty dùng để đo mức độ tăng trưởng của cổ phiếu khi được phát hành, bên cạnh đó nó còn tạo ra đòn bẩy để thực hiện việc niêm yết cổ phiếu trên sàn HNX và HOSE dễ dàng hơn. Và sàn còn là nơi giúp các doanh nghiệp có thể thu hẹp khoảng cách và dễ dàng tiếp cận các nhà đầu tư hơn.
Đối với nhược điểm sàn Upcom:
- Những rủi ro mà sàn Upcom mang lại cũng cao hơn so với những sàn khác, vậy nên mức giá giao dịch ở mức khá thấp. Tuy nhiên nếu bạn chịu khó tìm hiểu, nghiên cứu kỹ lưỡng vẫn có thể kiếm được tiền ở đây.
- Có những mã chứng khoán không còn giao dịch, tính thanh khoản thấp.
- Sàn Upcom là nơi thích hợp dành cho việc đầu cơ hơn đầu tư, nguyên nhân bởi vì biên độ giao động của sàn là cộng trừ 15%. Trong khi đối với những sàn như HNX là cộng trừ 10% và sàn HOSE là cộng trừ 7.5%.
- Nếu được đem so sánh với 2 sàn lớn như HOSE và HNX thì sàn Upcom có tiêu chuẩn thấp hơn.
Các nhóm cổ phiếu trên sàn Upcom
Trên sàn Upcom các loại cổ phiếu sẽ được chia làm 3 nhóm có thể kể đến như:
- Cổ phiếu Upcom Large: Nhóm này là tập trung những cổ phiếu của tổ chức phát hành có vốn chủ sở hữu ít nhất là 1.000 tỷ đồng.
- Cổ phiếu Upcom Medium: Ở nhóm này cổ phiếu của các công ty phát hành có vốn chủ sở hữu từ 300 đến dưới 1.000 tỷ đồng.
- Cổ phiếu Upcom Small: Đối với các cổ phiếu thuộc nhóm này sẽ thuộc về các công ty có vốn chủ sở hữu từ 10 đến dưới 300 tỷ đồng.
- Qua cách chia 3 nhóm cổ phiếu đã được liệt kê bạn có thể thấy các nhóm được chia ra dựa vào quy mô của doanh nghiệp phát hành. Với những công ty lớn, cổ phiếu sẽ trở nên có giá trị và có thể duy trì tăng trưởng dài hạn và ít có biến động. Còn về những công ty nhỏ sẽ có giá trị cổ phiếu thấp tuy nhiên sẽ có sự đột phá trong tương lai.
Quy định giao dịch trên sàn Upcom
Biết về những thông tin cơ bản chúng ta sẽ đi đến tìm hiểu những quy định giao dịch sẽ được áp dụng trên sàn chứng khoán Upcom.
Hình thức giao dịch
Ở sàn Upcom ta sẽ giao dịch theo 2 hình thức:
- Hình thức thỏa thuận điện tử: Nếu sử dụng hình thức này bên đại diện sẽ tiến hành nhập lệnh cùng với những điều kiện đã được xác định rồi sau đó chọn lệnh đối ứng phù hợp để đáp ứng mục đích thực hiện giao dịch
- Hình thức thỏa thuận thông thường: Với hình thức này thì bên mua và bên bán sẽ tự thỏa thuận giá cả và khối lượng cổ phiếu với nhau, sau đó công ty chứng khoán sẽ tiến hành thực hiện nhập kết quả giao dịch lên hệ thống.
Nguyên tắc khớp lệnh
Chúng ta sẽ có 2 nguyên tắc khớp lệnh cần tìm hiểu:
- Ưu tiên về giá: Về nguyên tắc này khớp lệnh bán được ưu tiên giá thấp hơn còn với khớp lệnh mua thì giá cao hơn được ưu tiên.
- Ưu tiên về thời gian: Đây là nguyên tắc được ưu tiên đặt lệnh trước nếu các lệnh cùng giá với nhau.
Thời gian giao dịch
Sàn Upcom hoạt động theo giờ hành chính từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần và giờ làm việc từ 9 giờ sáng đến đến 15 giờ chiều, thời gian nghỉ trưa từ 11 giờ 30 phút đến 13 giờ chiều. Cụ thể thời gian giao dịch tại sàn Upcom:
- Từ 9 giờ đến 11 giờ 30 phút: Phương trình khớp lệnh liên tục lần 1 và thỏa thuận.
- Từ 11 giờ 30 phút đến 13 giờ: Nghỉ trưa.
- Từ 13 giờ đến 15 giờ: Phương trình khớp lệnh liên tục lần 2 và thỏa thuận.
Đơn vị giao dịch
Bạn có thắc mắc trên sàn giao dịch Upcom có thể mua ít nhất được bao nhiêu cổ phiếu và dưới đây chúng mình sẽ giải đáp thắc mắc trên.
Các đơn vị giao dịch trên sàn Upcom được quy định như sau:
- Với những giao dịch khớp lệnh theo lô chẵn, đơn vị giao dịch là 100 cổ phiếu / trái phiếu.
- Với những giao dịch khớp lệnh hoặc thỏa thuận theo lô lẻ thì đơn vị giao dịch là từ 1 đến 99 cổ phiếu / trái phiếu.
- Về những giao dịch thỏa thuận không có quy định về đơn vị giao dịch.
Với những giao dịch theo lô lẻ và giao dịch thỏa thuận sẽ không thực hiện vào ngày đầu tiên giao dịch cổ phiếu mới niêm yết hoặc cổ phiếu trở lại sau 25 ngày ngừng giao dịch. Khi xác lập được giá tham chiếu từ kết quả của phương thức khớp lệnh liên tục thì giao dịch lô lẻ và giao dịch thỏa thuận mới được phép thực hiện.
Ở trường hợp giao dịch theo lô lẻ này rất hiếm xảy ra, chỉ xuất hiện khi loại cổ phiếu đó thuộc loại hiếm trên thị trường đầu tư thì các nhà đầu tư mới giao dịch cổ phiếu đó với số lượng nhỏ. Vì vậy việc giao dịch lô lẻ có tính thanh khoản rất thấp.
Đơn vị yết giá
Đơn vị yết giá là 100 đồng / cổ phiếu và không có quy định với giao dịch thỏa thuận.
Biên độ dao động giá chứng khoán
Đối với biên độ giao động giá chứng khoán đăng ký giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội là cộng trừ 15%.
Đối với biên độ giao động giá với những cổ phiếu vừa mới được đăng ký giao dịch trong ngày giao dịch đầu tiên hoặc cổ phiếu không có giao dịch trên 25 phiên giao dịch liên tiếp là cộng trừ 40% so với giá tham chiếu.
Đối với biên độ giao động giá với các trường hợp trả cổ tức hoặc thưởng bằng cổ phiếu quỹ cho cổ đông trong ngày không hưởng quyền hoặc trả cổ tức bằng tiền mặt với giá trị lớn hơn hoặc bằng giá bình quân gia quyền của cổ phiếu trong ngày giao dịch liền trước ngày không hưởng quyền là cộng trừ 40% so với giá tham chiếu.
Đối với trái phiếu sẽ không có quy định.
Giá tham chiếu
- Sở giao dịch chứng khoán sẽ công bố giá tham chiếu mỗi ngày của các chứng khoán đang giao dịch.
- Về giá tham chiếu của cổ phiếu đang giao dịch là bình quân gia quyền của các giá giao dịch chẵn thực hiện phương thức khớp lệnh liên tục của ngày có giao dịch khớp lệnh liên tục gần nhất trước đó.
- Với những cổ phiếu vừa mới đăng ký giao dịch việc tham chiếu giao dịch ngày đầu tiên sẽ do tổ chức đăng ký giao dịch đề xuất và được Ủy ban chứng khoán Nhà nước và Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội phê duyệt.
- Với các doanh nghiệp cổ phần hóa đăng ký ban đấu giá cổ phần qua Sở giao dịch chứng khoán cùng với đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch sàn Upcom. Giá tham chiếu cho ngày giao dịch đầu tiên là giá đấu thành công bình quân của cuộc đấu giá công khai (với những trường hợp đấu giá công khai) hoặc giá cho các nhà đầu tư (chào bán theo hình thức dựng sổ).
- Nếu trường hợp giao dịch chứng khoán không được hưởng cổ tức và các quyền đi kèm, giá tham chiếu tại ngày không hưởng quyền được xác định theo nguyên tắc lấy giá bình quân gia quyền của ngày giao dịch gần nhất chỉnh theo giá trị cổ tức được nhận hoặc giá trị của các quyền đi kèm trừ những trường hợp sau:
- Doanh nghiệp phát hành trái phiếu chuyển đổi;
- Doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu với mức giá cao hơn giá bình quân gia quyền của ngày giao dịch liền trước ngày không hưởng quyền sau khi đã tiến hành điều chỉnh các quyền khác nếu có.
- Doanh nghiệp đã tiến hành trả cổ tức bằng tiền với giá trị lớn hơn hoặc bằng giá bình quân gia quyền của cổ phiếu trong ngày giao dịch liền trước ngày giao dịch không hưởng quyền.
- Doanh nghiệp tiến hành trả cổ tức hoặc thưởng bằng cổ phiếu quỹ cho cổ đông hiện hữu.
- Trong trường hợp tách hoặc gộp cổ phiếu, giá tham chiếu tại ngày giao dịch trở lại được xác định theo nguyên tắc lấy giá bình quân của ngày giao dịch trước ngày tách, gộp điều chỉnh theo tỷ lệ tách, gộp cổ phiếu.
- Ở các trường hợp cần thiết hoặc khi phân bảng thị trường, Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội có thể áp dụng phương pháp định giá tham chiếu khác sau khi được Ủy ban chứng khoán Nhà nước chấp nhận.
Sửa, hủy lệnh trong phiên giao dịch
Việc sửa hay hủy lệnh trong phiên giao dịch khớp lệnh liên tục chỉ có tác dụng đối với lệnh gốc chưa được thực hiện hoặc phần còn lại của lệnh gốc vẫn chưa thực hiện.
Ở lệnh giới hạn sẽ được phép sửa giá, khối lượng và hủy lệnh trong thời gian giao dịch. Theo đó thứ tự ưu tiên của lệnh sau khi được sửa sẽ xác định như sau:
- Thứ tự ưu tiên của lệnh không đổi trong trường hợp sửa giảm khối lượng.
- Thứ tự ưu tiên của lệnh được tính từ lúc lệnh sửa được nhập vào hệ thống giao dịch Upcom đối với các trường hợp sửa tăng khối lượng hoặc sửa giá.
Các giao dịch thỏa thuận đã thực hiện trên hệ thống không được hủy bỏ.
Trong thời gian giao dịch ở trường hợp đại diện nhập sai giao dịch thỏa thuận của nhà đầu tư được phép sửa chữa giao dịch thỏa thuận nhưng cần phải xuất trình lệnh gốc của nhà đầu tư, được bên đối tác chấp thuận và được Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội đồng ý việc sửa giao dịch thỏa thuận. Bên cạnh đó việc sửa giao dịch thỏa thuận của thành viên phải tuân theo Quy trình sửa giao dịch thỏa thuận do Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội ban hành.
So sánh sàn Upcom và sàn Hose, HNX, OTC
Bên cạnh các sàn lớn như sàn HOSE, HNX và OTC thì sàn Upcom cũng có những điểm nổi bật làm thu hút các nhà đầu tư tìm đến nhưng bên cạnh đó cũng còn có những điểm hạn chế. Hãy cùng nhau đi tìm hiểu những lợi ích và hạn chế của sàn Upcom ở phần này.
Về lợi ích:
- Sàn Upcom được quản lý, giám sát nghiêm ngặt bởi Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội nên quyền và lợi ích của các nhà đầu tư luôn được đảm bảo cũng như tính minh bạch, thông tin rõ ràng, hạn chế rủi ro trong giao dịch.
- Các nhà đầu tư có thể tìm được những thông tin về các doanh nghiệp một cách dễ dàng thông qua hệ thống thông tin của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội. Bên cạnh đó bên mua và bên bán có thể dễ dàng giao dịch cổ phiếu trung lập thông qua hệ thống giao dịch của HNX.
- Sàn Upcom mang lại lợi ích cho các công ty nhờ vào việc niêm yết chứng khoán sẽ là tiền đề thuận lợi để các công ty có thể niêm yết trên các sàn lớn như HOSE và HNX. Ngoài ra niêm yết cổ phiếu trên sàn Upcom sẽ giúp các công ty tiếp cận thêm nhiều nhà đầu tư.
Về mặt hạn chế:
- Sàn Upcom có tính rủi ro cao hơn so với sàn HNX, HOSE và OTC, vì vậy mức giá giao dịch cũng sẽ trở nên thấp hơn. Nếu tìm chịu khó tìm hiểu, nghiên cứu bạn vẫn sẽ kiếm được tiền trên sàn Upcom.
- Có tồn tại những một số mã chứng khoán mang tính thanh khoản thấp hoặc các mã chứng khoán đã ngừng giao dịch.
- Là sàn thích hợp cho việc đầu cơ hơn là đầu tư bởi biện độ giao động của sàn Upcom là cộng trừ 15% cao hơn khi so với sàn HNX là cộng trừ 10% và HOSE là 7,5%.
- Trong số các sàn thi sàn Upcom được đánh giá là có tiêu chuẩn thấp hơn.
Lưu ý về chỉ số Upcom Premium
Theo như được biết chỉ số Upcom Premium chỉ có mặt trên sàn Upcom là cơ sở để lọc ra các cổ phiếu tốt nhất có trên thị trường. Chỉ số này được tạo ra bởi Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội với những yêu cầu khắt khe, nghiêm ngặt.
Để được lựa chọn vào chỉ số Upcom Premium các tổ chức phát hành phải đảm bảo những tiêu chí về kinh tế tài chính và tuân thủ luật pháp quy định tại Trung tâm chứng khoán.
- Công ty cần phải có vốn điều lệ trên 120 tỷ, tình hình kinh doanh thuận lợi có lãi, không lỗ lũy kế trong những năm gần đây. Hoặc có vốn điều lệ từ 30 tỷ trở lên với tỷ lệ lợi nhuận sau thuế đem chia cho vốn chủ sở hữu lớn hơn 5% để chắc chắn không lỗ lũy kế.
- Công ty thực hiện việc kế toán, kiểm toán độc lập, công khai công bố báo cáo tài chính trong những năm gần nhất được quy định cụ thể.
Sàn Upcom sẽ đưa ra một danh sách các cổ phiếu thuộc chỉ số Upcom Premium sau đó lại chia thành 3 nhóm nhỏ như đã liệt kê ở trên là Upcom Large, Upcom Medium, Upcom Small.
Có nên giao dịch chứng khoán trên sàn Upcom?
Tuy đã trở nên phổ biến hơn ở thời điểm hiện tại nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn đang suy nghĩ xem có nên chọn sàn Upcom là nơi đầu tư hay không. Tuy vậy sàn này vẫn là một nơi có thể tạo ra nhiều lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Chúng mình sẽ nêu một số cổ phiếu có giá trị cao đang được giao dịch trên sàn Upcom.
Đầu tiên có thể kể đến cổ phiếu công ty SDI tên gọi đầy đủ là Công ty Cổ phần và phát triển Đô thị Sài Đồng đang nắm giữ và quản lý nhiều dự án lớn của Vingroup như Vinhomes Riverside, Vinhome Gardenia,…
Tiếp theo là cổ phiếu của Công ty CP Masan và công ty tiêu dùng Masan cùng với các công ty con của tập đoàn Masan. Nếu sở hữu cổ phiếu của doanh nghiệp này sẽ mang về cho bạn những khoản thu lớn.
Với mức giá chứng khoán trên sàn Upcom luôn thấp hơn so với những sàn khác như HOSE, HNX,.. Vì thế bạn có thể tìm được những chứng khoán tốt với mức giá rẻ.
Nhưng nói đi thì cũng phải nói lại nếu bạn đang có ý định đầu tư vào sàn Upcom phải luôn tính đến rủi ro. Sàn Upcom là nơi đầu cơ hiệu quả nếu bạn có đủ kinh nghiệm, kiến thức và chịu khó tìm hiểu có thể đạt được thành công ở sàn này.
Kinh nghiệm đầu tư trên sàn Upcom
Có 3 điều mà bạn chắc chắn phải biết nếu đang muốn đầu tư vào sàn Upcom:
- Điều thứ nhất nên lựa chọn doanh nghiệp công bố, công khai rõ ràng nên ưu tiên những doanh nghiệp có tên tuổi, bởi độ uy tín đã được kiểm định và giá cả lại hợp lý.
- Không nên đầu tư vào cổ phiếu có sự biến động bất thường, bạn cũng nên có phương án dự phòng và cắt lỗ hợp lý.
- Thời điểm mua cũng là điều mà bạn cần lưu ý, những cổ phiếu có giá bán thấp luôn được ưu tiên điều đó đồng nghĩa là có rất nhiều người đang sẵn sàng chờ mua. Bạn nên tìm hiểu và luôn theo dõi để không bỏ lỡ những thời điểm có giá tốt.
Các bạn vừa được xem những thông tin, kiến thức mà Nguontaichinh.com vừa mới chia sẻ về sàn Upcom và cách giao dịch chứng khoán trên sàn Upcom. Nói chung sàn giao dịch nào cũng có mặt ưu và nhược điểm riêng cũng không loại trừ riêng gì sàn Upcom. Nhưng nếu bạn nắm rõ những kiến thức và áp dụng hợp lý sẽ có được thành công nhất định khi đầu tư vào sàn này. Nếu bạn có niềm yêu thích về lĩnh vực tài chính các bạn có thể tìm đọc các bài viết của chúng mình để có thêm những kiến thức hoặc liên hệ với chúng mình để được tư vấn cũng như giải đáp các thắc mắc của bạn.
Chuyên viên tư vấn tài chính chứng khoán với hơn 7 năm kinh nghiệm. Mục tiêu chia sẻ kiến thức cùng mọi người tạo ra thu nhập ổn định trong tương lai.
