Thị trường chứng khoán nổi tiếng là có nhiều thuật ngữ trong đó có thuật ngữ lưu ký chứng khoán. Tuy nhiên nó vẫn còn khá mới lạ đối với những nhà đầu tư mới hoặc có khi là những nhà đầu tư có kinh nghiệm nhiều khi vẫn chưa nắm rõ.
Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu định nghĩa cùng với những thông tin liên quan đến lưu ký chứng khoán. Nếu bạn đang tìm hiểu cách lưu ký chứng khoán thì không thể bỏ qua bài viết này. Hãy là người bạn cùng đồng hành với Nguontaichinh.com trong bài viết này nhé.
Mục lục
Lưu ký chứng khoán là gì?
Lưu ký chứng khoán là hoạt động ký gửi chuyển giao, bảo quản an toàn, chuyển giao và ghi nhận sở hữu chứng khoán của khách hàng trên hệ thống lưu ký VSD là Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam thực hiện. Với mục đích để quản lý hiệu quả, đảm bảo quyền và lợi ích của người sở hữu với chứng khoán.
Lưu ký chứng khoán để làm gì?
Đây cũng là câu hỏi của không ít các nhà đầu tư và chúng mình sẽ giải đáp ở ngay dưới đây.
- Để chứng khoán của bạn có thể giao dịch trên thị trường thì việc đầu tiên phải làm là lưu ký thông qua Sở giao dịch.
- Thực hiện lưu ký sẽ giúp bạn tiết kiệm được chi phí in ấn các chứng chỉ chứng khoán, chi phí bảo quản và cất trữ.
- Giảm thiểu tình trạng chứng khoán bị hỏng, thất lạc và bị đánh cắp.
- Nhằm đảm bảo tính thanh khoản nhanh, làm tăng vòng quay vốn trên thị trường nói chung và nhà đầu tư nói riêng.
- Làm giảm rủi ro hoạt động của thị trường, gia tăng độ uy tín, an toàn cho các bên tham gia.
Thay vì giữ trong tay một đống giấy tờ cổ phiếu, trái phiếu thì hiện nay khi bạn đặt lệnh mua thành công, số chứng khoán mà bạn sở hữu sẽ được cập nhập dưới dạng dữ liệu trên hệ thống lưu ký tập trung. Nói chung việc lưu ký chỉ thay đổi hình thức bạn nắm giữ chứng khoán từ hữu hình sang vô hình và giá trị của nó vẫn được giữ nguyên.
Bên cạnh đó hệ thống lưu ký của thành viên sẽ được kết nối trực tiếp với hệ thống VSD trong việc truyền tải dữ liệu, cập nhập và theo dõi chi tiết. Vì vậy sẽ tránh được những sai sót trong quá trình hoạt động, đảm bảo chính xác và đầy đủ tài sản của nhà đầu tư.
Phân biệt chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký
Chúng ta có thể phân biệt chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký dựa vào hình thức giao dịch sở hữu cổ tức hay từ hình thức tồn tại của chứng khoán. Hiện nay tổng số chứng khoán đã lưu ký và chưa lưu ký cũng chính là kết quả của toàn bộ số chứng khoán đang niêm yết trên thị trường.
Chứng khoán lưu ký
Chứng khoán lưu ký là chứng khoán đã được lưu ký và đang tồn tại ở dạng dữ liệu điện từ được tích hợp vào tài khoản đầu tư chứng khoán của khách hàng trên cơ sở đăng ký thành viên lưu ký hay trung tâm VSD. Số chứng khoán sẽ được giao dịch trên các sàn HOSE, HNX,..người nắm giữ có quyền cổ đông hoặc trái chủ sẽ thực hiện thông qua Trung tâm lưu ký chứng khoán hoặc các thành viên lưu ký. Nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường muốn sở hữu số chứng khoán đã được lưu ký sẽ thực hiện giao dịch thông qua Sở giao dịch chứng khoán, mua và bán trực tiếp trên sàn.
Chứng khoán chưa lưu ký
Nếu bạn muốn sở hữu chứng khoán chưa lưu ký sẽ phải đến giao dịch trực tiếp với tổ chức phát hành. Loại chứng khoán này sẽ tồn tại dưới dạng sổ cổ đông hoặc giấy chứng nhận sở hữu cổ phần. Bình thường nếu công ty không phải dạng đại chúng và không đăng ký lưu ký tại VSD sẽ phát hành chứng khoán theo dạng này.
Chứng khoán chưa lưu ký sẽ vẫn được giao dịch nhưng quyền lợi cổ tức hay trái chủ chỉ được thực hiện thông qua công ty cổ phần.
Nếu muốn thực hiện việc chuyển nhượng giấy tờ chứng minh sở hữu chứng khoán có 2 cách:
- Bạn sẽ phải tự tìm, trao đổi, mua và bán không thông qua sàn với tổ chức phát hành.
- Bạn phải tiến hành lưu ký số cổ phần mà mình đang nắm giữ nếu tổ chức phát hành đăng ký lưu ký và có mã chứng khoán tại VSD.
Hướng dẫn lưu ký chứng khoán tại VnDirect
Sau đây chúng mình sẽ hướng dẫn bạn lưu ký chứng khoán tại VnDirect, bạn chỉ cần chuẩn bị những hồ sơ và làm theo các bước mà chúng mình đã chia sẻ là đã có thể thực hiện lưu ký chứng khoán thành công.
Hồ sơ cần chuẩn bị
- Bạn cần chuẩn bị Sổ cổ đông hoặc bản gốc Giấy chứng nhận sở hữu cổ phần.
- Nếu bạn là cá nhân thì cần chuẩn bị giấy chứng minh nhân dân, thẻ căn cước hoặc hộ chiếu cả bản gốc và bản photo để đối chiếu. Còn nếu bạn là tổ chức thì cần chuẩn bị giấy đăng ký kinh doanh cả bản gốc lẫn bản photo để đối chiếu.
- Phiếu gửi chứng khoán theo mẫu.
Các bước lưu ký chứng khoán
Bước 1: Bạn phải mở tài khoản giao dịch chứng khoán nếu chưa có.
Bước 2: Điền đầy đủ thông tin vào phiếu gửi chứng khoán cùng với sổ cổ đông hoặc giấy chứng nhận sở hữu chứng khoán và đưa cho nhân viên dịch vụ VnDirect.
Bước 3: Nhân viên VnDirect sẽ tiến hành kiểm tra thông tin trên sổ cổ đông hoặc giấy chứng nhận sở hữu chứng khoán và đem đối chiếu những thông tin này với các thông tin do ban tổ chức phát hành đã được đăng ký với Trung tâm lưu ký Việt Nam sau đó hoàn thiện hồ sơ và gửi lên VSD.
Bước 4: Sau khi bạn nhận được chứng từ ghi có hiệu lực từ VSD bên VnDirect sẽ hạch toán ghi số tăng chứng khoán tương ứng của bạn vào hệ thống. Sau đó hệ thống sẽ tự động gửi tin nhắn SMS thông báo cho bạn kết quả.
Số chứng khoán này sẽ được hạch toán theo đúng loại chứng khoán mà bạn đang sở hữu, với loại chứng khoán này có thể tự do chuyển nhượng, hạn chế chuyển nhượng hay chờ giao dịch.
Câu hỏi thường gặp
Bên cạnh những câu hỏi đã được chúng mình giải đáp các bạn cần quan tâm đến những vấn đề sau đây để hiểu rõ hơn về hoạt động lưu ký chứng khoán.
- Thông tin về sở lưu ký chứng khoán: Ở nước chúng ta chỉ có duy nhất một Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam viết tắt là VSD có trụ sở chính tại 112 Hoàng Quốc Việt, Bắc Từ Liêm, Hà Nội và có 2 chi nhánh tại Quận 1, TP Hồ Chí Minh. Đây là nơi duy nhất được phép cấp mã chứng khoán cho toàn bộ chứng khoán trên thị trường. Trung tâm này hoạt động theo trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ được quy định trong Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp và các luật liên quan khác. Trung tâm có tư cách pháp nhân và sở hữu con dấu riêng, mở được tài khoản tại Kho bạc Nhà nước cũng như các ngân hàng thương mại trong và ngoài nước. Được xem là đơn vị hạch toán độc lập, tự chủ tài chính, có chế độ tài chính, báo cáo, thống kê, kiểm toán theo quy định của pháp luật. Để các nhà đầu tư có thể tiếp cận dễ dàng trong việc đăng ký lưu ký Bộ tài chính sẽ có quyết định mở rộng thêm nhiều chi nhánh tại các tỉnh thành trực thuộc trung ương.
- Có cần phải bắt buộc lưu ký chứng khoán hay không? Câu trả lời là có nếu các nhà đầu tư muốn giao dịch chứng khoán trên sàn giao dịch.Tất nhiên việc mua bán thông qua sàn sẽ mang lại hiệu quả đầu tư tốt hơn, việc lưu ký cũng trở nên đơn giản vì vậy bạn nên tiến hành đăng ký lưu ký chứng khoán. Nếu không bạn sẽ phải chịu khó đến tận đơn vị phát hành, đăng ký mua với họ để được hưởng đầy đủ quyền lợi. Vì vậy sẽ làm mất thời gian và tiền bạc dẫn đến có thể không mua được cổ phiếu tốt mà còn bỏ lỡ những cơ hội đầu tư có lời. Tuy vậy hiện nay vẫn còn có đơn vị phát hành chứng khoán chưa được lưu ký, họ sẽ phát hành tập trung cho những cổ đông lớn có sẵn. Tùy theo mục đích mà bên phát hành sẽ chọn đăng ký hoặc không đăng ký lưu ký. Nhưng lời khuyên dành cho các bạn chính là hãy đăng ký tài khoản lưu ký chứng khoán để có thể thực hiện giao dịch một cách thuận tiện.
- Thành viên lưu ký và hệ thống lưu ký chứng khoán: Hiện tại chỉ có một trung tâm lưu ký chứng khoán là VSD nhưng cũng có nhiều thành viên đăng ký lưu ký. Những tiêu chuẩn để trở thành thành viên lưu ký:
- Phải là công ty chứng khoán hoặc ngân hàng thương mại có giấy chứng nhận hoạt động lưu ký hợp pháp. Tối thiểu phải có ít nhất một thành viên thuộc ban giám đốc thực hiện hoạt động đăng ký, lưu ký, thanh toán bù trừ.
- Đối với nhân viên làm việc tại bộ phận lưu ký chứng khoán phải hoàn thành khóa học nghiệp vụ của VSD. Thành viên cần ban hành quy trình nghiệp vụ phù hợp với định Luật hiện hành và quy chế của VSD.
- Hệ thống phần mềm đăng ký, lưu ký cùng với những nhiệm vụ liên quan khác phải có khả năng kết nối với cổng giao tiếp điện tử trực tiếp của VSD và phần mềm đang sử dụng của VSD. Lợi ích từ việc này sẽ giúp cập nhập, đối chiếu và so sánh thông tin nhanh chóng hơn, có thể kịp thời phát hiện những thiếu sót để tiến hành bổ sung.
Nếu vi phạm các quy định trong quy chế hướng dẫn hoạt động nghiệp vụ của Trung tâm lưu ký chứng khoán thì các thành viên sẽ:
- Nhận công văn nhắc nhở và bị khiển trách
- Bị đình chỉ hoạt động của thành viên
- Thu hồi giấy chứng nhận thành viên lưu ký và giấy chứng nhận hoạt động lưu ký của chi nhánh.
Các nhà đầu tư có thể yên tâm về độ an toàn, minh bạch, chính xác vì lưu ký chứng khoán là hoạt động có văn bản pháp luật riêng quy định. Bạn có thể làm được nhiều việc như rút ký gửi chứng khoán, chuyển khoản các chứng khoán không qua giao dịch, đăng ký phong tỏa và giải tỏa chứng khoán trong tài khoản lưu ký tại VSD,…Và tất nhiên các nhà đầu tư có thể thực hiện các công việc tương tự bằng cách yêu cầu trực tiếp từ nơi thành viên mình đã đăng ký lưu ký từ trước.
Với những thông tin mà mình vừa chia sẻ về lưu ký chứng khoán và cách lưu ký chứng khoán tại VnDirect. Mong rằng các bạn sẽ hiểu hơn về hoạt động lưu ký, nắm bắt được những kiến thức này sẽ giúp ích cho bạn trong việc đầu tư chứng khoán.Theo dõi thêm những bài viết khác tại nguontaichinh.com để có thêm những kiến thức thông tin về lĩnh vực tài chính. Bạn có những thắc mắc hay những vấn đề cần được tư vấn hãy liên hệ với chúng mình để được hỗ trợ.
Chuyên viên tư vấn tài chính chứng khoán với hơn 7 năm kinh nghiệm. Mục tiêu chia sẻ kiến thức cùng mọi người tạo ra thu nhập ổn định trong tương lai.
