Bạn đã biết chứng khoán phái sinh là gì chưa? Chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính mà giá trị của chúng sẽ phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh cụ thể như kim loại, nông sản,… hay công cụ tài chính như là trái phiếu, cổ phiếu, lãi suất,… Vậy những lợi ích, rủi ro khi giao dịch chứng khoán phái sinh là gì?
Trong bài viết “Chứng khoán phái sinh là gì? Lợi ích, rủi ro khi giao dịch chứng khoán phái sinh” của ngày hôm nay, Nguontaichinh.com sẽ chia sẻ đến bạn các thông tin có liên quan đến Chứng khoán phái sinh. Nào hãy cùng đọc để tham khảo và biết thêm bạn nhé!
Mục lục
Chứng khoán phái sinh là gì?
Công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở được gọi là chứng khoán phái sinh.
Chứng khoán phái sinh quy định nghĩa vụ, quyền lợi của các bên tham gia hợp đồng đối với việc chuyển giao, thanh toán tài sản cơ sở với 1 mức giá đã được thỏa thuận trước đó ở một thời điểm nhất định trong tương lai.
Phân loại chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh gồm có 4 loại chính sau đây:
Hợp đồng kỳ hạn
-Một thỏa thuận giữa 2 bên khi tham gia để mua và bán một loại tài sản nào đó ở một thời điểm nhất định trong tương lai. Với mức giá được xác định trước ngay ở thời điểm hiện tại.
Hợp đồng tương lai
-Đây là hợp đồng kỳ hạn đã được niêm yết, chuẩn hóa và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.
Hợp đồng quyền chọn
-Người nắm giữ hoạt động quyền chọn sẽ có quyền nhưng không có nghĩa vụ mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai theo mức giá đã được xác định trước đó.
Người bán hợp đồng sẽ có nghĩa vụ là thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền.
Hợp đồng quyền chọn gồm có quyền chọn mua và quyền chọn bán.
Hợp đồng hoán đổi
-Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai giữa hai bên.
Hợp đồng sẽ có phương pháp tính toán cụ thể và được quy định rõ thời điểm hoán đổi dòng tiền.
Trong số các loại hợp đồng thì hợp đồng tương lai sẽ là sản phẩm của chứng khoán phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường Việt Nam.
Và cụ thể là Hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ (kỳ hạn 5 năm) và hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu (HNX30 VÀ VN30).
Các sản phẩm này được lựa chọn trước tiên bởi vì tính chất sản phẩm đơn giản và tài sản cơ sở đều là các công cụ có tính đại diện cao và độ rủi ro thấp.
Hợp đồng tương lai có nguyên tắc giao dịch cũng không quá khác biệt khi so với giao dịch cổ phiếu trên thị trường cơ sở.
Lợi ích, rủi ro của chứng khoán phái sinh
Những lợi ích và rủi ro của chứng khoán phái sinh mà bạn cần biết:
Lợi ích
- Có thể mua và bán liên tục trong ngày: Trong giao dịch cổ phiếu nếu nhà đầu tư sau khi mua cổ phiếu thì phải chờ khoảng 2 ngày để cổ phiếu về tài khoản mới có thể thực hiện bán được. Nhưng đối với giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có thể ngay lập tức đóng vị thế vừa mở (nghĩa là bất kể vị thế mua hay vị thế bán). Cho nên, nhà đầu tư có thể liên tục mở hoặc đóng vị thế liên tục trong phiên để tìm kiếm lợi nhuận trên mọi biến động thị trường.
- Đòn bẩy cao: Đối với hợp đồng tương lai, nó sẽ mang lại cho nhà đầu tư mức đòn bẩy rất cao và khiến cho số lãi nhận được có thể cao hơn khá nhiều so với đầu tư vào cổ phiếu.
- Có cơ hội tìm kiếm lợi nhuận khi thị trường giảm điểm: Hiện tại nhà đầu tư đang không có công cụ tìm kiếm lợi nhuận trong thị trường giảm điểm trên thị trường cổ phiếu. Nhưng nhà đầu tư hoàn toàn có thể thực hiện việc này đối với hợp đồng tương lai. Nhà đầu tư có thể tham gia vào vị thế bán hợp đồng tương lai bất kỳ lúc nào với điều kiện duy nhất là phải đáp ứng là nộp đủ số lượng ký quỹ yêu cầu trước khi tham gia hợp đồng. Nhà đầu tư sẽ nhận được lợi nhuận từ giao dịch bán hợp đồng tương lai của mình nếu chỉ số giảm đúng như đã dự đoán.
Rủi ro
- Nhà đầu tư chỉ ký quỹ một phần khi giao dịch phái sinh nên nếu mà trong phiên giá có biến động ngược chiều với kỳ vọng. Thì nhà đầu tư cần phải bổ sung tiền ngay để đưa tài khoản của mình về mức an toàn và tránh bị đóng bớt hợp đồng đang nắm giữ.
- Giá biến động lớn và nhanh do tỷ lệ đòn bẩy cao là đặc tính của chứng khoán phái sinh, với khoảng 6 lần. Nhà đầu tư khi tham gia cần phải nắm vững kiến thức cũng như chuẩn bị tâm lý để tránh mua hoặc bán quá nhiều trong ngày theo biến động giá và có thể dẫn đến thua lỗ.
Phân biệt giao dịch chứng khoán phái sinh và giao dịch cổ phiếu
-Điểm khác biệt đầu tiên giữa chứng khoán phái sinh (HĐTL) và giao dịch cổ phiếu đó là “đáo hạn”. Bởi vậy khi giao dịch hợp đồng nhà đầu tư cần chú ý để lựa chọn hợp đồng có tháng đáo hạn phù hợp với kế hoạch đầu tư của mình.
-Điểm thứ hai đó là khi nhà đầu tư muốn mua cổ phiếu trên thị trường cơ sở thì cần phải có đủ tiền trước khi giao dịch, còn ở chứng khoán phái sinh thì không cần. Nhà đầu tư không nhất thiết phải có đủ số tiền để tham gia mua hoặc không cần nắm giữ tài khoản để tham gia khi bán.
-Một điểm khác biệt nữa đó là cơ chế thanh toán hàng ngày của chứng khoán phái sinh. Khi giao dịch hợp đồng thì nhà đầu tư cần phải thực hiện thanh toán toàn bộ lãi và lỗ mỗi ngày.
- Tài khoản chứng khoán phái sinh chứng khoán lỗ ròng: Lúc này nhà đầu tư sẽ cần thanh toán đầy đủ toàn bộ số lỗ phát sinh chậm nhất là đến 9 giờ sáng của ngày hôm sau.
- Tài khoản chứng khoán phái sinh của nhà đầu tư lãi ròng: lúc này nhà đầu tư sẽ nhận được đầy đủ số lãi phát sinh vào 11 giờ sáng của ngày hôm sau.
Đầu tư chứng khoán phái sinh có đảm bảo không?
Câu trả lời này chắc hẳn có rất nhiều người thắc mắc đúng không ạ? Và câu trả lời là nhà đầu tư có thể hoàn toàn yên tâm khi đầu tư sản phẩm Chứng khoán phái sinh.
Vì trên thực tế, nhà đầu tư cũng phải cần lưu ý một điều, bất cứ sản phẩm chứng khoán nào cũng đều có những tiềm ẩn, rủi ro chứ không chỉ riêng chứng khoán phái sinh.
Nhà đầu tư có thể hạn chế bằng cách trau dồi kiến thức mới cho bản thân và tham khảo các báo cáo phân tích từ các công ty chứng khoán hoặc các trang tin tức có độ uy tín cao.
Đối với những rủi ro thì nhà đầu tư cần có cái nhìn khách quan hơn, hãy nhìn vào những ưu điểm của chứng khoán phái sinh để thấy được những tiềm năng của sản phẩm rất đáng để đầu tư này, gồm có:
- Bán khống chứng khoán: Khi không có tài sản cơ sở nhưng nhà đầu tư vẫn có thể bán được chứng khoán phái sinh
- Tính thanh khoản cao: Chứng khoán phái sinh có tính thanh khoản cao là bởi vì sản phẩm đã được niêm yết và giao dịch tập trung trên Sở giao dịch chứng khoán
- Lợi ích đòn bẩy tài chính cao: Chỉ cần ký quỹ một phần tài sản thôi là nhà đầu tư sẽ được giao dịch với cổ phiếu có giá trị gấp nhiều lần so với số tiền ký quỹ, đây là điểm mang lại lợi thế đầu tư.
- Phòng ngừa rủi ro biến động: Nếu như dự đoán được mức giá của một tài sản cơ sở sẽ tăng hoặc giảm trong tương lai. Nhà đầu tư sẽ giảm thiểu được rủi ro biến động giá bằng việc mua hoặc bán hàng hoá với giá ở thời điểm hiện tại nhờ vào hợp đồng tương lai đấy.
Qua bài viết trên, Nguồn tài chính đã đem lại cho bạn một số kiến thức và thông tin về Chứng khoán phái sinh. Hy vọng rằng với những gì mà chúng tôi chia sẻ, đó sẽ là những thông tin hữu ích dành cho bạn. Ngoài ra, nếu bạn đang quan tâm đến đầu tư trái phiếu, chứng chỉ quỹ,… Bạn có thể tham khảo những bài viết của chúng tôi. Chúc bạn luôn may mắn và thành công khi đầu tư vào thị trường chứng khoán nhé!
Chuyên viên tư vấn tài chính chứng khoán với hơn 7 năm kinh nghiệm. Mục tiêu chia sẻ kiến thức cùng mọi người tạo ra thu nhập ổn định trong tương lai.
