Trong số các chỉ số được sử dụng để đánh giá tình hình hoạt động của một doanh nghiệp có thể kể đến như chỉ số ROA, ROE,… Nhưng có một chỉ số mà chúng mình muốn giới thiệu đến các bạn vì nó có tác dụng tượng tự, đó chính là chỉ số ROS.
Vậy chỉ số ROS là gì? Cách tính ROS ra sao và chỉ số này phản ánh lên điều gì? Những thắc mắc của các bạn sẽ được giải đáp thông qua bài viết này, hãy cùng Nguontaichinh.com đi vào tìm hiểu nhé.
Mục lục
Chỉ số ROS là gì?
ROS là viết tắt của cụm từ Return On Sales hay còn được gọi là tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu. Chỉ số ROS thể hiện tỷ suất sinh lời dựa theo doanh thu thực tế của doanh nghiệp. Qua đó đánh giá xem một đồng doanh nghiệp thu vào sẽ mang về bao nhiêu đồng lợi nhuận.
Vậy thế doanh thu xem xét là gì? Doanh thu xem xét là doanh thu thuần từ các hoạt động bán hàng và dịch vụ. Sau khi tính toán và trừ đi toàn bộ chi phí cũng như thuế suất phải chịu để tính ra lợi nhuận.
Chỉ số ROS sẽ phản ánh hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đã và đang thực hiện việc quản lý kiểm soát chi tiêu trong thời kỳ như thế nào. Chỉ số này càng cao thì chứng tỏ doanh nghiệp đang làm ăn có lãi.
Cách tính chỉ số ROS
Cách tính ROS đang là câu hỏi được quan tâm đến từ mọi người. Dưới đây là công thức tính ROS:
Trong đó phần lợi nhuận sau thuế và doanh thu sẽ được lấy dựa theo báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Những công thức liên quan:
- Doanh thu thuần = Doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ – Các khoản giảm trừ doanh thu
- Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận trước thuế – Chi phí thuế hiện hành và những khoản thuế hoãn lại của doanh nghiệp.
- Lợi nhuận trước thuế = Tổng lợi nhuận gộp về bán hàng, cung cấp dịch vụ + Lợi nhuận từ kinh doanh.
Mối quan hệ giữa chỉ số ROS và các chỉ số khác
Trên thực tế người sử dụng không chỉ dùng duy nhất một chỉ số ROS để phân tích mà phải kết hợp thêm nhiều chỉ số khác, có thể kể đến chỉ số ROE, ROA và ROI.
Nhiều người thường hay bị nhầm lẫn giữa 3 chỉ số này vì chúng đều có sự liên quan đến doanh thu của doanh nghiệp (R – Return).
Trong đó chỉ số ROA và ROE đều tính dựa theo dữ liệu của bảng cân đối kế toán, phần tài sản. Còn đối với ROS thì sẽ tính dựa theo báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.
ROS và ROA
Trước hết chúng ta hãy cùng tìm hiểu công thức tính ROA:
ROA = Lợi nhuận sau thuế / Tổng tài sản
Chỉ số ROA thể hiện mối quan hệ giữa mức sinh lợi trên thực tế của doanh nghiệp so với tài sản đang sở hữu. Nghĩa là một đồng vốn bỏ ra sẽ thu về được bao nhiêu lợi nhuận. Nếu tỷ lệ này càng cao chứng minh lợi nhuận sau thuế tăng và doanh nghiệp đang quản lý chi phí tốt. Ngược lại, tỷ lệ này giảm chứng tỏ lợi nhuận thu về thấp thậm chí thâm hụt vào phần vốn đã bỏ ra.
Nếu xét về mối quan hệ giữa ROA và ROS thì cả hai chỉ số này tỷ lệ thuận với nhau. nghĩa là chỉ số ROS tăng thì chỉ số ROA cũng tăng.
ROS và ROE
ROE là chỉ số phản ánh tỷ suất lợi nhuận trên phần vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp. Chỉ số này thể hiện sự hiệu quả trong việc sử dụng vốn của tổ chức. Các nhà đầu tư nên phân biệt rõ giữa nguồn vốn chủ sở hữu và tài sản để tránh nhầm lẫn.
Chỉ số ROE được đánh giá là chỉ số quan trọng để đánh giá công ty có đang sử dụng tiền của mình có tốt không. Nó cũng phản ánh “sức khỏe” của một doanh nghiệp so với doanh nghiệp khác cùng ngành trên thị trường.
Về phần vốn chủ sở hữu nên được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi sử dụng. Vì nếu không sử dụng đúng cách sẽ dẫn đến nguy cơ phá sản rất cao.
Theo đó mối quan hệ giữa chỉ số ROE và chỉ số ROS là tỷ lệ thuận với nhau. Nếu ROS tăng thì ROE cũng tăng theo và ROS giảm thì ROE cũng giảm đi tương ứng.
ROS và ROI
Đa số các nhà đầu tư rất thường hay nhầm lẫn giữa ROS và ROI. Về cơ bản ROI phản ánh hiệu suất lợi nhuận do hoạt động đầu tư mang lại. Còn ROS lại thể hiện hiệu suất sinh lời từ hoạt động kinh doanh.
Xét về mối quan hệ thì cả 2 chỉ số này không có liên quan gì đến nhau. Tuy nhiên nhà đầu tư có thể sử dụng kết hợp cả 2 chỉ số này để đưa ra lựa chọn đầu tư hợp lý. Sẽ có 2 trường hợp mà bạn nên cân nhắc:
- Khi ROI > 0: Lúc này doanh nghiệp đang đạt lợi nhuận từ một khoản tiền đầu tư, nếu chi phí đầu tư nhỏ hơn doanh thu bán hàng.
- Khi ROI < 0: Doanh nghiệp khi ở trường hợp này đang bị lỗ vốn nguyên nhân do tổng doanh thu bán hàng trong lần đầu tư này đang thấp hơn so với chi phí bỏ ra.
Ý nghĩa chỉ số ROS
Ý nghĩa mà chỉ số ROS mang lại cho nhà đầu tư là không chỉ phản ánh kết quả hoạt động của một doanh nghiệp. Chỉ số này cũng mang những ý nghĩa quan trọng khác:
- Công ty hoạt động kinh doanh có lợi nhuận nếu chỉ số ROS > 0, vì ROS càng cao thì càng chứng tỏ công ty đang hoạt động tốt.
- Công ty bị lỗ vốn nếu chỉ số ROS < 0.
Ngoài ra dựa theo đặc điểm của từng ngành nghề mà nhà đầu tư nên chú ý đến chỉ số trung bình ngành.
Chỉ số ROS phản ánh tốt khả năng sinh lợi nhuận của doanh nghiệp cũng như hiệu quả trong việc sử dụng chi phí. ROS tăng do doanh thu tăng, chi phí giảm dẫn đến lợi nhuận tăng. Có thể hiểu một đồng doanh thu sẽ tạo ra nhiều động lợi nhuận.
Chỉ số ROS bao nhiêu là tốt?
Nếu để biết đánh giá chỉ số ROS bao nhiêu là tốt thì chắc chắn sẽ không có một con số cụ thể nào được đưa ra ngay lập tức. Bởi tùy theo mỗi ngành mà doanh nghiệp có kết quả hoạt động khác nhau. Tuy vậy chúng ta có thể so sánh với:
Chỉ số trung bình của ngành
Một doanh nghiệp kinh doanh trong một lĩnh vực nào đó sẽ có sự cạnh tranh với tổ chức khác. Chỉ số trung bình ngành định giá bình quân một ngành cụ thể. Từ đó là cơ sở để so sánh tình hình hoạt động của doanh nghiệp trong cùng ngành. Nếu chỉ số ROS của doanh nghiệp lớn hơn so với chỉ số trung bình ngành chứng tỏ doanh nghiệp đang hoạt động tốt hơn so với các tổ chức cùng ngành khác.
Hiện nay những ngành như xây dựng, thương mại hay sản xuất sẽ có ROS lớn hơn trung bình ngành.
Chiến lược được doanh nghiệp áp dụng
Dù ROS âm cho thấy doanh nghiệp đang làm ăn thua lỗ nhưng điều đó chưa chắc đã xấu. Tùy theo chiến lược mà doanh nghiệp đề ra sẽ cho ra kết quả kinh doanh tương ứng.
Ví dụ một thương vụ đã xảy ra trên thị trường vào năm 2017. Công ty VNG đã đầu tư gần 400 tỷ đồng vào Tiki và sau một thời gian báo đài đưa tin Tiki lỗ hơn 200 tỷ đồng.
Diễn biến tiếp theo là Tiki đã được mua lại với giá cao gấp 4 lần giá cổ phiếu hiện tại. Tóm lại khoản đầu tư của VNG vẫn mang lại khoản lời hơn 300% dù Tiki lỗ nặng.
Qua ví dụ trên cho thấy nếu chiến lược mà doanh nghiệp đang sử dụng là chiếm lĩnh thị phần thì chỉ số ROS có thể âm. Còn đối với chiến lược tối đa hóa lợi nhuận thì ROS có thể đạt đến giá trị cao nhất.
Trường hợp chỉ sử dụng duy nhất mỗi ROS
Nếu chỉ sử dụng mỗi ROS thì công ty được xem là vững mạnh khi chỉ số ROS > 10%.
Thời gian hoạt động
Thời gian để một doanh nghiệp tồn tại và phát triển cũng phản ánh phần nào một cách chính xác lợi nhuận trên doanh thu. Một doanh nghiệp đang phát triển ổn định thì lợi nhuận sau thuế có sự tăng trưởng bền vững.
Chỉ số ROS trong mỗi năm, mỗi quý sẽ thể hiện chi tiết hơn về sự ổn định này. Nếu không có sự gia tăng theo thời gian thì chứng minh tổ chức này hoạt động không tốt. Chỉ số ROS có xu hướng tăng ổn định từ 3 đến 5 năm trong dài hạn.
Doanh nghiệp hoạt động theo chu kỳ thường có đột biến bất ngờ
Xét theo đúng chu kỳ thì lợi nhuận tăng nhanh và hết chu kỳ thì giảm nhanh chóng. Trường hợp này nên phân tích chỉ số ROS trong khoản thời gian từ 3 đến 7 năm là hợp lý. Nếu doanh nghiệp có các khoản thu bất thường thì không nên tính chỉ số ROS bằng khoản doanh thu này.
Cách đánh giá chỉ số ROS
Để đánh giá ROS chúng ta sẽ chia ra làm 2 trường hợp là ROS dương và ROS âm.
ROS dương
Với trường hợp này các nhà đầu tư nên so sánh các kỳ lại với nhau khoảng thời gian từ 3 đến 5 năm. Tuy nhiên cũng phải đối chiếu với ROS trung bình của ngành sau đó đối chiếu với chỉ tiêu ROS có trong kế hoạch mà doanh nghiệp đề ra trong kỳ đó rồi xem đã đạt hay chưa.
Tùy theo mỗi ngành nghề mà sẽ có ROS trung bình khác nhau. Ví dụ những ngành như dịch vụ ăn uống, du lịch thường sẽ có ROS cao hơn so với ngành sản xuất, xây dựng, thương mại,..Nếu chỉ số ROS của doanh nghiệp cao hơn so với trung bình của ngành thì chứng tỏ công ty đó có tiềm năng để đầu tư.
Nếu chỉ đánh giá độc lập chỉ số ROS thì chỉ cần ROS lớn hơn 10% thì công ty đó đang vững mạnh.
ROS âm
Bên cạnh chỉ số ROS thì cũng cần phải quan tâm đến chiến lược của doanh nghiệp. Khi ROS âm, mọi người sẽ mặc định doanh nghiệp đó đang làm ăn thua lỗ và không nên đầu tư vào những doanh nghiệp như vậy. Nhưng vẫn có trường hợp ngoại lệ do chiến lược của công ty đó.
Cách cải thiện ROS doanh nghiệp
Về phương diện là nhà quản lý doanh nghiệp chúng ta có thể cải thiện chỉ số ROS bằng những cách sau:
- Định giá sản phẩm cao nhưng vẫn có sự hợp lý: Bạn nên cẩn thận nếu thực hiện cách này,bởi nếu không hợp lý bạn sẽ không bán được hàng nếu định giá sản phẩm quá cao. Tốt nhất bạn nên tham khảo, phân tích và xem xét thật kỹ trước khi đưa ra kết luận về giá.
- Giảm chi phí sản xuất: Bạn nên tiến hành đàm phán với bên cung cấp nguyên vật liệu để mua với giá tốt nhất. Xây dựng danh sách chi phí hợp lý để theo dõi, kiểm tra và quản lý.
- Xây dựng quy trình bán hàng chuẩn: Việc này sẽ giúp bạn tiếp cận được nguồn khách hàng tiềm năng.
Vậy là Nguontaichinh.com vừa giải đáp cho các bạn câu hỏi chỉ số ROS là gì ? Và cách tính chỉ số ROS. Hy vọng các bạn sẽ áp dụng tốt những kiến thức mà bài viết này đã đề cập vào trong việc đầu tư của mình. Nếu mọi người có thắc mắc nào hay những vấn đề cần được tư vấn thì đừng ngại hãy liên hệ với chúng mình nhé.
Chuyên viên tư vấn tài chính chứng khoán với hơn 7 năm kinh nghiệm. Mục tiêu chia sẻ kiến thức cùng mọi người tạo ra thu nhập ổn định trong tương lai.
